Έλενα Πατήλα, Ψυχολόγος
Καθημερινά, ίσως, τα τελευταία χρόνια, πάντως σίγουρα το διάστημα που προηγείται της προετοιμασίας και των κοινωνικών και πολιτικών ζυμώσεων, για την κορύφωση της λαϊκής έκφρασης, μέσω της ψήφου, ο πολίτης πραγματικά αναζητά λύσεις, προτάσεις, ιδέες κι εναλλακτικές διαχείρισης της κρίσης, της δυσκολίας, αρχικά της δικής του, στον άμεσο κοινωνικό του χώρο και σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, στο ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο, σε εθνικό και κατ’ επέκταση ευρωπαϊκό επίπεδο.
Κι όσο περισσότερο συνειδητή πλέον έχει γίνει η αλληλουχία και η συστημικότητα που διέπει και συνδέει τη προσωπική μας τύχη και κοινωνική επιβίωση με την εξέλιξη και αλλαγή των ευρύτερων κοινωνικών ισορροπιών, σχημάτων και δομών, τόσο περισσότερο και με μεγαλύτερη αγωνία ο πολίτης, αναζητά προτάσεις, πεδίο δράσης για να δημιουργήσει λύσεις, να επενδύσει προσπάθεια και φροντίδα για αυτόν, τα παιδιά του αλλά και τη γειτονιά του, το χωριό του, τη χώρα του.
Ο πολίτης πλέον είναι ενεργός…από ανάγκη ή και απο επιλογή
Αναζητά ελπίδες κι έμπνευση κινητοποίησης και δράσης στον πολιτικό λόγο.
Σ έναν πολιτικό λόγο όμως με ποια χαρακτηριστικά;
Σε έναν πολιτικό λόγο που εκφέρεται από τον φέροντα την πολιτική ιδεολογία πολιτικό λειτουργό ή από τα ΜΜΕ, τα οποία από τη λειτουργία ενός ευρύτερου χώρου δημόσιου διαλόγου, την οποία δημιουργικά και δημοκρατικά θα μπορούσαν να υπηρετήσουν, μετατράπηκαν σε οίκους πώλησης πολιτικής, καθιστώντας τον πολίτη καταναλωτή πολιτικής;
Ο πολίτης, ο σύγχρονος έλληνας πολίτης, έχει ανάγκη και έχει πλέον την ωριμότητα να διαχειριστεί και πραγματικά να εμπνευστεί από έναν πολιτικό λόγο, ο οποίος θα τον σέβεται και θα τον θέλει ελεύθερο. Άρα ο πολιτικός λόγος δεν είναι χρήσιμο να τρομάζει και να κινητοποιεί τον ανθρώπινο φόβο. Δεν μπορεί να λειτουργήσει δημιουργικά και υπερβατικά ένας φοβισμένος πολίτης, όταν ο φερόμενος πολιτικός λόγος απροκάλυπτα θέτει υπο αίρεση ακόμη και την επιβίωσή του.
Δημιουργικά κοινωνικά μπορεί να λειτουργήσει ο πολιτικός λόγος που συνθέτει και δεν αποδομεί κοινωνικές συνεργασίες και συλλογικότητες, θεσμικές και άτυπες, δεν ταμπουρώνει κι απομονώνει κοινωνικές ομάδες και άρα δυνάμεις…
Έτσι χάνει τη δυναμική της κοινωνικής συναίνεσης και ενδυνάμωσης παραγωγικών και κοινωνικών βάσεων…
Ένας κοινωνικά πολιτικός λόγος οφείλει να είναι καθαρός, κατανοητός σαφής, αμιγώς πολιτικός και να ενθαρρύνει με καθαρούς όρους τον διάλογο, τη διαφωνία και τη σύνθεση, από τον μέσο πολίτη σε συνεργασία με τον πολιτικό λειτουργό, ο οποίος δεν θα έχει την ανάγκη διατήρησης της εξουσίας του, μέσω της απόστασης από τον πολίτη, με τη χρήση μεγαλόσχημων και συχνά κενών νοήματος εκφράσεων.
Ο πολιτικός λόγος ενθαρρύνει τη συνδημιουργία κοινωνικών νοημάτων, τα οποία μέσα από τη λαϊκή νομιμοποιιηση μετατρέπονται σε πολιτική.
Ο πολιτικός λόγος δεν εκφράζει ιδεολογία όταν είναι αμυντικός, δεν εκφράζει ιδεολογία όταν εκφέρεται απλά ετεροπροσδιοριζόμενος από μια άλλη πολιτική θέση και δεν έχει δυναμική αυτοπροσδιορισμού και δημιουργίας κοινωνικής απήχησης.
Τέλος, ο πολιτικός λόγος οφείλει να «εκπαιδεύει» συνεχώς και ακούραστα τον πολίτη ο οποίος θα κρίνει, θα αξιολογεί και θα βελτιώνει την αισθητική και αποτελεσματικότητα του πολιτικού λόγου, ώστε τελικά να απηχεί μια συλλογική και δημιουργική κοινωνική συνείδηση βασισμένη στην ελεύθερη επιλογή της ευθύνης.
