Ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων της ΕΕ, GDPR αντικαθιστά την οδηγία 95/46 /ΕΚ για την προστασία των δεδομένων και αποσκοπεί στην εναρμόνιση των νομοθεσιών περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής σε ολόκληρη την Ευρώπη, με στόχο την ενδυνάμωση της προστασίας του ιδιωτικού απορρήτου των πολιτών της ΕΕ και την αναμόρφωση του τρόπου πρόσβασης των Οργανισμών στο απόρρητο.
Ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων, εφαρμόζεται για την προστασία των «προσωπικών δεδομένων», τα οποία περιλαμβάνουν κάθε πληροφορία που αφορά ένα πρόσωπο και δίνει τη δυνατότητα αναγνώρισης και άμεσου ή έμμεσου προσδιορισμού στοιχείων της ταυτότητάς του. Αυτός ο ορισμός αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα προσωπικών αναγνωριστικών στοιχείων, τα οποία συνιστούν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Τέτοια στοιχεία περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το όνομα τον αριθμό ταυτότητας, δεδομένα τοποθεσίας ή ηλεκτρονικού αναγνωριστικού, τα οποία συνδέονται με τις εφαρμογές της νέας τεχνολογίας και με τον τρόπο με τον οποίο οργανισμοί, επιχειρήσεις, φορείς και επαγγελματίες συλλέγουν πληροφορίες για τους ανθρώπους. Παραδείγματα προστατευόμενων από τον GDPR προσωπικών δεδομένων, τα οποία μεμονωμένα ή σε συνδυασμό, δυνητικά μπορούν να αποτελέσουν στοιχεία αναγνώρισης και ταυτοποίησης ενός προσώπου, περιλαμβάνουν τα εξής:
- Ονοματεπώνυμο
- Διεύθυνση κατοικίας
- Διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
- Αριθμός δελτίου ταυτότητας
- Δεδομένα τοποθεσίας (για παράδειγμα, η λειτουργία δεδομένων τοποθεσίας σε κινητό τηλέφωνο)
- Ηλεκτρονική διεύθυνση IP (Internet Protocol)
- Αναγνωριστικά cookies
- Aναγνωριστικά διαφήμισης του τηλεφώνου
- Δεδομένα που τηρούνται από νοσοκομείο ή γιατρό, επαγγελματίες υγείας, τα οποίο θα μπορούσαν προσδιορίσουν στοιχεία αναγνώρισης και ταυτοποίησης ενός ατόμου.
Η εναρμόνιση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας με τους κανόνες του GDPR
Ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων αφορά οργανισμούς και επαγγελματίες οι οποίοι συλλέγουν, αποθηκεύουν ή/και διαχειρίζονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, σύμφωνα με τον παραπάνω ορισμό (Άρθρο 37, GDPR).
Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, όπως όλοι οι επαγγελματίες υγείας, συλλέγουν και τηρούν πληροφορίες οι οποίες αφορούν τόσο προσωπικά όσο και ευαίσθητα δεδομένα. Συγεγκεριμένα, οι ψυχολόγοι συλλέγουν πληροφορίες, οι οποίες θα δώσουν τη δυνατότητα παροχής υπηρεσιών θεραπείας ή συβουλευτικής και υποστήριξης, στα ενδιαφερόμενα άτομα. Οι πληροφορίες οι οποίες συλλέγονται συνήθως από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, κατά την αρχική επαφή καθώς και κατά τη διάρκεια της θεραπέιας ή αξιολόγησης, προκειμένου να λειτουργήσουν θεραπευτικά και υποστηρικτικά για τα άτομα τα οποία κάνουν χρήση των υπηρεσιών τους, συνήθως περιλαμβάνουν τα εξής:
- Ονοματεπώνυμο
- Διεύθυνση
- Ηλικία ή ημερομηνία γέννησης
- Φύλο
- Αριθμός τηλεφώνου και άλλα στοιχεία επικοινωνίας και ηλεκτρονικών εφαρμογών επικοινωνίας
- Σχέσεις και οικογενειακή κατάσταση
- Ιστορικό ψυχολογικής θεραπείας ή ιστορικών ψυχιατρικών διαγνώσεων
- Ιατρικό ιστορικό, κατάσταση υγείας κλπ
- Τρέχουσες ή παλαιότερες ψυχολογικές δυσκολίες
- Κοινωνικό δίκτυο, επαγγελματική κατάσταση, τρόπος και συνήθειες ζωής κ.α.
Τα παραπάνω προσωπικά και ευαίσθητα δεδομένα, πάντα αποτελούσαν αντικείμενο προστασίας από τους κανονισμούς και κώδικες δεοντολογίας που διέπουν και καθορίζουν το πλαίσιο λειτουργίας και εκτέλεσης της εργασίας, των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, με ρητό και αυστηρό τρόπο. Ωστόσο, η εναρμόνιση και των επαγγελματικών ψυχικής υγείας με το GDPR, πλέον υπαγορεύεται, ελέγχεται και επιβάλλεται, μέσα σε ένα ευρύτερο και αυστηρότερο πλαίσιο προστασίας και ενδυνάμωσης του ιδιωτικού απορρήτου των πολιτών της ΕΕ καθώς και αναμόρφωσης του τρόπου προσέγγισης και προστασίας της ιδιωτικής ζωής σε ολόκληρη την Ευρώπη. Κατά την έννοια αυτή οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας γίνονται υποκείμενα συγκεκριμένων υποχρεώσεων και ανάληψης της ευθύνης ενημέρωσης και πληροφόρησης των ατόμων και της κοινότητας για την πολιτική διασφάλισης της προστασίας στη συλλογή, αποθήκευση και διαχείριση των προσωπικών και ευαίσθητων δεδομένων, αλλά και για τα δικαιώματα των ανθρώπων που απορρέουν από τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων.
Συγκεκριμένα, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, οφείλουν να ενημερώνουν με κάθε πρόσφορο μέσο τα άτομα που κάνουν χρήση ή δυνητικά μπορούν να κάνουν χρήση των υπηρεσιών τους, για την Πολιτική Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων που εφαρμόζουν, τις πληροφορίες που συλλέγουν και τον τρόπο τήρησης τους κ.α. Επιπλέον, κάθε επαγγελματίας ψυχικής υγείας θα πρέπει να έχει εγγράφως και ρητώς τη συγκατάθεση του ατόμου για τη συλλογή και διαχείριση προσωπικών και ευαίσθητων δεδομένων, έχοντας αρχικά διασφαλίσει την επαρκή ενημέρωση του ενδιαφερόμενου ατόμου.
Τα δικαιώματα του ατόμου για τη προστασία των προσωπικών του δεδομένων από την εναρμόνιση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας με το GDPR
Έχετε το δικαίωμα:
- Να ενημερώνεστε για τις πληροφορίες που διατηρεί ο ψυχολόγος σας (Να σας δοθεί ή να αποκτήσετε πρόσβαση στην πολιτική τήρησης απορρήτου, του συγκεκριμένου επαγγελματία ψυχικής υγείας)
- Να έχετε πρόσβαση στις δημογραφικές πληροφορίες που τηρεί ο ψυχολόγος σας σχετικά με εσάς
- Να κάνετε «αίτηση πρόσβασης» στα αντίγραφα των αρχείων σας
- Να διορθώσετε τυχόν ανακριβείς ή ελλιπείς προσωπικές πληροφορίες
- Να αποσύρετε μέρος ή εξολοκλήρου τη συγκατάθεσή σας για τη χρήση των προσωπικών σας στοιχείων από τον ψυχολόγο σας
- Να ζητήσετε να διαγραφούν τα προσωπικά σας στοιχεία (αν και ο ψυχολόγος διατηρεί το δικαίωμα απόρριψης του αιτήματός σας, εάν αυτό αντίκειται ή συγκρούεται με τον επαγγελματικό κώδικα δεοντολογίας και ηθικής, κατά την άσκηση των καθηκόντων του ψυχολόγου)
Για την δεικδήκηση των παραπάνω διακιωμάτων, θα πρέπει πάντα να επικοινωνείτε με τον/την ψυχολόγο σας.
Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας διατηρούν το δικαίωμα αλλαγής ή επικαιροποίησης της πολιτικής απορρήτου και προστασίας της ιδιωτικής ζωής που εφαρμόζουν, με την ευθύνη ενημέρωσης κάθε ενδιαφερόμενου και ειδικότερα των ατόμων που βρίσκονται ήδη σε θεραπεία ή οποιαδήποτε συμβουλευτική σχέση, τα οποία οφείλουν να ενημερώνουν με σχετική ειδοποίηση, μέσω της όποιας αμοιβαία συμφωνηθείσας μεθόδου επικοινωνίας.
Βιβλιογραφία και περισσότερες πληροφορίες στην επίσημη ιστοσελίδα GDPR της ΕΕ: https://ec.europa.eu/commission/priorities/justice-and-fundamental-rights/data-protection/2018-reform-eu-data-protection-rules_en
